Rok 2025 Rokiem Stefana Żeromskiego
Stefan Żeromski pochodził ze zubożałej rodziny szlacheckiej Wincentego Żeromskiego herbu Jelita i Józefy z Katerlów herbu Poraj. Wychował się w Ciekotach w Górach Świętokrzyskich. Jego ojciec przed powstaniem utracił majątek i aby utrzymać rodzinę, został dzierżawcą folwarków. W 1863 wspierał Polaków walczących w powstaniu styczniowym. Żeromski stracił matkę w 1879, a ojca – 1883, oboje pochowani w Leszczynach. Zadebiutował w 1882 w numerze 27 „Tygodnika Mód i Powieści” przekładem wiersza Lermontowa i w „Przyjacielu Dzieci” wierszem „Piosenka rolnika”. Rozpoczął studia w Instytucie Weterynarii w Warszawie (uczelnia nie wymagała matury). Tam zetknął się z ruchem socjalistycznym, działał m.in. w tajnej akcji oświatowej wśród rzemieślników i robotników. W 1889 zmuszony został porzucić studia z powodów finansowych i zaczął pracować jako guwerner w domach ziemiańskich, między innymi w Łysowie i w Nałęczowie. Od 1889 jego utwory ukazywały się na łamach ,,Tygodnika Powszechnego”, „Głosu”, „Nowej Reformy”. Obrazy i wrażenia z wycieczek po Tatrach utrwalił na kartach niektórych swoich utworów (m.in. w Popiołach). Podczas tego pobytu poznał m.in. Stanisława Witkiewicza i wybitnego filologa i etnografa Bronisława Dembowskiego. W 1892 przebywał krótko w Zurychu, Wiedniu, Pradze i Krakowie. Jesienią tego roku ożenił się z Oktawią z Radziwiłłowiczów, którą poznał w Nałęczowie, po czym wyjechał z żoną i jej córeczką z pierwszego małżeństwa do Szwajcarii, gdzie objął posadę zastępcy bibliotekarza w Muzeum Narodowym Polskim w Rapperswilu. Tam powstawały m.in. Syzyfowe prace. W latach 1895 i 1898 ukazały się zbiory opowiadań Żeromskiego. W 1899 Żeromskim urodził się syn Adam. W tym samym roku ukazali się Ludzie bezdomni. W 1904 r. u Gebethnera i Wolffa wyszła powieść Popioły, drukowana zresztą w odcinkach już od 1902 r. w warszawskim Tygodniu Ilustowanym. Jej sukces wydawniczy pozwolił Żeromskiemu porzucić pracę w Bibliotece Ordynacji i przenieść się wraz z rodziną prawie na rok do Zakopanego. Żeromski zainicjował założenie Uniwersytetu Ludowego, organizował kursy dokształcające dla uczniów szkoły rzemieślniczej, w jego domu, tzw. Chacie, prowadzono ochronkę i tajną szkołę. Po wybuchu I wojny światowej zgłosił się do Legionów Polskich, jednak nigdy nie brał udziału w walkach. W latach dwudziestych osiedlił się w Konstancinie Jeziornie pod Warszawą w willi Świt, a w 1924 prezydent Stanisław Wojciechowski przydzielił mu trzypokojowe mieszkanie na drugim piętrze Zamku Królewskiego w Warszawie. W 1922 ukazała się powieść Wiatr od morza, za którą otrzymał Państwową Nagrodę Literacką, a w 1924 wydał powieść Przedwiośnie. Zmarł 20 listopada 1925 roku. Na podstawie Wikipedii
Zobacz w naszym katalogu publikacje Stefana Żeromskiego
Zobacz w naszym katalogu, co inni pisali o Stefanie Żeromskim
Zobacz także:
culture.pl
