Historia Publicznej Biblioteki Pedagogicznej w Poznaniu

"Biblioteka jest instytucją, która samym swoim istnieniem świadczy o rozwoju kultury" (Jan Paweł II)

Wśród wielu istniejących bibliotek w stolicy Wielkopolski znajduje się Publiczna Biblioteka Pedagogiczna, która towarzyszy wielkopolskiej oświacie w jej pracy dydaktyczno-wychowawczej i reformach edukacyjnych niemal od powstania II Rzeczypospolitej, aż do dnia dzisiejszego. Jest ona jedną z najstarszych tego rodzaju instytucji w Polsce.
Swą historią sięga 1925 roku, kiedy to dzięki inicjatywie środowiska pedagogicznego i poparciu pierwszego Kuratora Okręgu Szkolnego Poznańskiego Bernarda Chrzanowskiego, powstała jako podręczny księgozbiór dla pracowników Kuratorium. Biblioteka mieściła się na parterze gmachu Kuratorium Okręgu Szkolnego Poznańskiego przy ul. Towarowej 23. 
1 lutego 1929 roku, gdy ilość dzieł przekroczyła 10 600 woluminów i 25 tytułów czasopism pedagogicznych, Biblioteka została udostępniona dla szerszego kręgu użytkowników jako Centralna Biblioteka Pedagogiczna Kuratorium Okręgu Szkolnego Poznańskiego (Okólnik Kuratora Okr. Szk. Pozn. z dnia 29 stycznia 1929 r., opublikowany w Dzienniku Urzędowym Kuratorium Okręgu Szkolnego Poznańskiego Nr 3 z dnia 1 lutego 1929).
Jej dyrektorami w okresie międzywojennym byli znani naukowcy: dr Stefan Truchim (1929-1932) oraz dr Józef Krasoń (1933-1939).
   27 grudnia 1932 roku nadano Bibliotece statut i nazwę Okręgowa Bibljoteka Pedagogiczna Kuratorium Okręgu Szkolnego Poznańskiego, z zadaniem służenia dalszemu kształceniu i dokształcaniu zawodowemu nauczycieli oraz urzędników nadzoru szkolnego. W roku 1935 księgozbiór Biblioteki liczył 19 000 woluminów, a w 1939 r. ok. 40 000 woluminów. Z pożogi wojennej ocalało jedynie około 1000 tomów.
    Pierwszy powojenny kurator Karol Strzałkowki postanowił odbudować Bibliotekę Pedagogiczną i w maju 1945 roku mianował jej dyrektorem dr Zdzisława Grota (1945-1957). Kuratorium otrzymało wówczas pomieszczenia zastępcze przy ul. Zwierzynieckiej 20. Tam też władze reaktywowały zniszczoną Bibliotekę, która mieściła się w tym miejscu do 1951 roku. W latach 1945-1951 Biblioteka nie była samodzielną jednostką budżetową, nie miała odpowiednich pomieszczeń ani dostatecznej ilości pracowników.
   Od 1951 roku sytuacja Biblioteki zaczęła się poprawiać. Ministerstwo Oświaty ogłosiło wówczas statut pedagogicznych bibliotek, które otrzymały nazwę Pedagogicznych Bibliotek Wojewódzkich i stały się samodzielnymi komórkami budżetowymi i organizacyjnymi w ramach kuratoriów. Nowe stosunki prawne pozwoliły Bibliotece lepiej planować działalność i zabezpieczać środki na jej realizację. I tak nastąpiło przeniesienie Biblioteki do większego pomieszczenia w budynku Kuratorium przy ul. Towarowej 23, gdzie Biblioteka mieściła się do końca 1952 roku, a potem przeniosła się do budynku Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej przy Placu Kolegiackim 17. W tej siedzibie pozostawała przez przeszło dziesięć lat, mimo niewygód i przepełnionego magazynu. Jednakże okres ten był okresem jej wszechstronnego rozwoju. Trzykrotny wzrost księgozbioru, ponad 20 pracowników, dobrze wyposażona czytelnia, pracownia bibliograficzna i gabinet metodyczny, zorganizowana sieć 12 pedagogicznych bibliotek powiatowych (organizacja i rozwój sieci powiatowych bibliotek pedagogicznych datują się od 1951 r. Zarządzeniem Ministra Oświaty z dnia 20.11.1950 r.), akcja wykładów pedagogicznych oraz dorobek wydawniczy – oto plon tego okresu. W połowie lat pięćdziesiątych sieć terenowa Biblioteki liczyła 29 placówek.
W związku z przejęciem budynku przy Placu Kolegiackim 17 przez Prezydium Rady Narodowej Miasta Poznania, Biblioteka została przekwaterowana w maju 1963 roku do lokalu przy ul. Garncarskiej 9. Adaptacja pomieszczeń na potrzeby Biblioteki trwała kilka miesięcy. Dopiero w 1964 roku wrócono do normalnych zajęć. W omawianym okresie dyrektorem placówki był dr Tadeusz Nożyński (1957-1968), a od października 1968 roku do sierpnia 1991 roku Jarosław Lamperski.
W 1971 roku Biblioteka zmieniła nazwę na Pedagogiczna Biblioteka Województwa Poznańskiego i Miasta Poznania. Po reformie administracyjnej w 1975 roku jej sieć terenowa liczyła 7 placówek. W 1981 roku Biblioteka ponownie zmieniła nazwę na Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Poznaniu, by ostatecznie w 2000 roku przekształcić się w Publiczną Bibliotekę Pedagogiczną w Poznaniu.
W dziejach Biblioteki ważną datą był rok 1991, w którym została przeniesiona do budynku Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli przy al. Niepodległości 34, a Wypożyczalnia na ul. Ratajczaka 3 do murowanego baraku - w warunki urągające takiej książnicy. Wraz ze zmianami lokalizacji Biblioteki zmieniała się także jej kadra kierownicza. W latach 1991-1997 Biblioteką kierowała Krystyna Woda.
Wiosną 2004 roku scalono Wypożyczalnię z pozostałymi działami Biblioteki mieszczącymi się na al. Niepodległości. W baraku przy ul. Ratajczaka pozostał magazyn książek. Ostatnia przeprowadzka Biblioteki miała miejsce w lutym 2008 roku do budynku Instytucji Filmowej „Film-Art” przy ul. Bułgarskiej 19. Trzy lata później, w lutym 2011 roku, zlikwidowany został magazyn przy ul. Ratajczaka i po raz pierwszy w dziejach Biblioteki wszystkie zbiory zostały scalone. W tym okresie Biblioteką kierowały Barbara Pierańska (1997-2005) i Wiesława Borkowicz (2005-2010). 1 września 2010 roku dyrektorem Biblioteki została Danuta Wielbowicz. 
W ciągu minionych osiemdziesięciu lat Biblioteka przechodziła różne etapy. Warunki lokalowe były bardzo trudne, często niedostosowane do funkcji jaką spełniała. Bibliotekę przenoszono aż dziewięciokrotnie. Mimo tych ogromnych trudności, Książnica stale powiększa swój księgozbiór (obecnie to ponad 200 000 woluminów i około 14 000 czasopism głównie z zakresu pedagogiki, psychologii i nauk pokrewnych) zdobywając wiernych i oddanych czytelników. Biblioteka posiada także publikacje naukowe i popularnonaukowe z różnych dziedzin wiedzy objętych ramowymi planami nauczania, literaturę piękną i dzieła klasyki światowej, piśmiennictwo z zakresu bibliotekoznawstwa i informacji naukowej, programy nauczania i podręczniki szkolne, materiały dotyczące problematyki oświatowej regionu, monitory i dzienniki ustaw, przepisy oświatowe i Dziennik Urzędowy MEN.
Biblioteka nie tylko udostępnia książki i inne źródła informacji, ale także świadczy usługi, które ułatwiają rozwijanie umiejętności krytycznego myślenia i efektywnego korzystania z informacji w różnych postaciach i za pośrednictwem różnych mediów, wykorzystując przy tym najnowsze zdobycze technologii informatycznych. Dostarcza informacji i pomysłów do doskonalenia różnego rodzaju umiejętności, wiedzy, samokształcenia, do rozwijania hobby oraz kontaktów z innymi ludźmi, które są podstawą satysfakcjonującego funkcjonowania w społeczeństwie, a przede wszystkim wyposaża czytelników w umiejętność uczenia się przez całe życie. Biblioteka staje się placówką wzrastającą coraz pełniej w proces dydaktyczno-wychowawczy szkół i innych placówek oświatowo-wychowawczych, utożsamiając się z obsługiwanym środowiskiem. Nauczyciel bibliotekarz Publicznej Biblioteki Pedagogicznej w Poznaniu jest dziś przewodnikiem dla wszystkich użytkowników w zakresie profesjonalnego wyszukiwania, selekcjonowania i gromadzenia informacji, zgodnie z obowiązującymi normami etycznymi i poszanowaniem praw autorskich.